هدر رفت انرژی درچهاربخش تولید،انتقال،توزیع و مصرف صورت می پذیرد برای هر چهاربخش علاوه بر استراتژیهای کوتاه مدت،برنامه ریزی های میان مدت و بلند مدت لازم است که ایجادسامانه های متمرکزاطلاعات انرژی کشوربرای بررسی و پایش و برنامه ریزی حوزه تولید،عرضه و مصرف و اولویت دادن به افزایش بهره وری در این حوزه،تنظیم مقررات و قوانین مورد نیاز،اصلاح الگوی مصرف از طریق فرهنگ سازی گسترده و اعمال سیاست های تشویقی و هدفمند نمودن یارانه های حامل های انرژی از جمله ی راهکارهاست. 

در این مجال کوتاه مصرف انرژی در ساختمانهای محل زندگی ومحیط کارو... مورد بررسی قرارمی گیرد.سالانه حدود 40درصداز میزان کل انرژی مصرفی جهان صرف فعالیت های انسانی مرتبط با ساختمان هاشامل استفاده از اسباب ووسایل وتجهیزات وروشنایی می شود ،رشد مصرف سالانه ی انرژی ساختمان ها در دنیا1 درصد،درکشورمان 10درصد و شدت مصرف کل انرژی 3تا4برابرمتوسط جهانی است با این توصیف اگر چه اصلاح الگوی مصرف در تمامی بخش ها در یک برنامه یک ساله  نمی گنجد  اما نیک  می دانیم  که  بهینه سازی انرژی  مصرفی در ساختمان ها  یک امر ضرور ی ،اجتناب ناپذیر ،دارای اهمیت ویک گام اساسی درجهت اصلاح الگوی مصرف می باشد، برای روشن شدن ابعاد بیشتر موضوع سئوالات ذیل طرح می شود:

-دریک ساختمان چه میزان انرژی وچگونه مصرف می شود؟
-حد نرمال مصرف سالانه انرژی به ازای هر یک متر مربع فضای مفید چقدر هست و چگونه محاسبه می شود؟
-انرژی مصرفی غیر متعارف چگونه  مهار و کنترل شود،راههای مصرف بهینه و صرفه جویی جیست؟

درتمامی ساختمان های مسکونی وتجاری سیستم های گرمایشی وسرمایشی،انواع وسایل برقی،الکترونیک وروشنایی از مصرف کنندگان انرژی اعم ازانرژی الکتریکی،فسیلی و...محسوب می شوند،درمقابل همین مصرف کنندگان به دلیل نحوه ی طراحی وساخت،عدم بهره وری و راندمان بالا،به کار گیری مصالح غیر استاندارد در ساختمانها،انتخاب نامناسب پوشش ساختمان ها اعم از درب و پنجره ها و سیستم عایق کاری، خود موجب اتلاف مقدار زیادی از انرژی می شوند

برای اینکه کارایی انرژی مصرفی یک ساختمان بهبود یابد، نخست باید مشخص شود در چه وضعیتی از انرژی قرار دارد،برای این منظور ساده ترین راه آن است که صورت حساب انواع انرژی های مصرفی شامل گاز و برق و... درطول یک سال جمع آوری شود و واحد تمام حامل های انرژی به کیلووات ساعت تبدیل وبا هم جمع گردد تامقدار انرژی مصرفی به ازای هر متر مربع از ساختمان به دست آید ( هر یک متر مکعب گاز طبیعی معادل تقریبا10.5 کیلو وات ساعت درنظر گرفته می شود ) مقایسه ی نتیجه با اطلاعات جدول ذیل وضعیت انرژی مصرفی ساختمان مورد نظر را مشخص می کند

ردیف                     میزان مصرف سالانه انرژی( کیلو وات ساعت بر متر مربع)                             وضعیت
1                                                  کمتر از100                                                               بسیار خوب
2                                                  100تا200                                                                   قابل قبول
3                                                  200تا300                                                             مشکلاتی وجود دارد
4                                                   300 ا 400                                                 مشکلات بهره وری ساختمان
5                                                 بیشتر از400                                                                   ناکارا

با مقایسه ی جدول مذکور ملاحظه می گردد که هر یک از ساختمان ها دارای مصارف متفاوتی از انرژی هستند،اما نکته ای که حائز اهمیت است اینکه آیا نباید جلوی اتلاف وهدر روی بیهوده ی انرژی راگرفت؟

مصرف صحیح ،قناعت ورزی،پرهیز از اسراف وبیهوده مصرف کردن امری است که پیش از اینکه دلیل اقتصادی واجتماعی داشته باشد درآموزه های دینی ما مورد تاکید فراوان قرار گرفته ودر این زمینه می توان دینی وشرعی بودن این توصیه را سر لوحه ی زندگی قرار داد ،بطوری که قرآن کریم می فرماید:«کلواواشربوا ولا تسرفوا»بخوریدوبیاشامید ولی اسراف نکنید
یکی از مباحثی که امروزه  در ساخت واحداث ساختمان ها مورد توجه اکید قرار می گیرد«مبحث 19 مفررات ملی ساختمان می باشد بر خلاف تصور اغلب افراد که رعایت واجرای مقررات مربوط به این مبحث راهزینه ی اضافی می دانند،چنانچه  اگر این مبحث در ساختمان ها به درستی اجرا شودعلاوه بر کاهش هزینه های اولیه ی ساخت ،در دراز مدت موجب سود آوری برای مصرف کننده خواهد بود دراین مبحث مصرف انرژی از دو منظر تاسیسات و تجهیزات واصول ساخت وساز ساختمان مورد بررسی قرار می گیرد.

با اصلاح سیستم های تاسیساتی وتجهیزات و افزایش راندمان و کارایی آنها می توان تا حدود زیادی از مصرف بیهوده انرژی جلو گیری نمود و با رعایت اصول ساخت و سازطراحی پنجره ها،عایقکاری حرارتی،درزبندی ساختمان،طراحی محیط اطراف ساختمان وسیستم ها و مصالح ساختمانی می توان در جهت کاهش انرژی مصرفی حرکت نمود. 

بنابر این رعایت مبحث 19 در وهله ی اول موجب کاهش 50درصدی مصرف سوخت و در نتیجه کاهش آلودگی های ناشی از آن و هزینه های مربوطه،کاهش ظرفیت اولیه ی سیستم گرمایش و سرمایش تا میزان 40درصد و کاهش استهلاک می شود و در وهله ی دوم به اقتصاد خانوار و در نهایت به اقتصاد ملی کمک می نماید.

انتخاب درست وسایل و لوازم الکتریکی و سایر تاسیسات مصرف کننده ی انرژی از نظر میزان بهره وری و راندمان بالا و ظرفیت متناسب موجب کاهش میزان قابل توجه مصرف انرژی می گردد.

با نگاهی مختصر به آمار و ارقام ملاحظه می گردد ،هم اکنون در ایران حدود 5/11 میلیون واحد مسکونی وجود دارد که برای گرم کردن هر مترمربع آن 310 کیلووات ساعت انرژی مصرف می‌شود؛ با اعمال الگوهای صحیح مصرف، این رقم به 150 کیلووات ساعت می‌رسد و سالانه حدود 5/18 میلیارد مترمکعب در مصرف گاز صرفه‌جویی می‌شود. این تنها سهم بخش خانگی با اصلاح الگوی مصرف گاز در کشور است

در بخش صنعت نیز در چند دهه گذشته در کشور ما صنایع مختلف از جمله سیمان 28 درصد، آجر 118 درصد، شیشه 86 درصد، لاستیک 84 درصد و صنایع فولاد 34 درصد بیشتر از متوسط جهانی انرژی مصرف می‌کنند که همین موضوع، ضرورت اجرای برنامه‌های اصلاح الگوی مصرف، همچنین تدوین مقرراتی برای اجبار صاحبان صنایع به رعایت استانداردهای مصرف را دو چندان می‌کند

با این اوصاف بازنگری در الگوی مصرف کشور از جمله نیازهای مهم به شمار رفته و برنامه‌ریزی در جهت بهبود مصرف انرژی و کاهش شدت انرژی از واجبات می‌باشد و چنانچه ملاحظه می گردد بهینه سازی انرژی مصرفی یعنی اقدام در جهت اصلاح الگوی مصرف و افزایش مطلوبیت، کارایی و اثربخشی  و مصرف منابع کشور در جهت تبدیل به ثروت برای کشور و مطلوبیت برای خانوارهاست.

بیایید دراجرای این امر خطیر ما جزو اولین ها باشیم!

 درفایل پیوستی ذیل به برخی از راهکار های مصرف بهینه ی انرژی  اشاره می گردد: